Ανδρέας Καρκαβίτσας

Γεννήθηκε στα Λεχαινά της Ηλείας το 1865, γράφεται στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μόλις από την ηλικία των είκοσι ετών αρχίζει να δημοσιεύει σε φιλολογικά περιοδικά. Τελειώνει τις σπουδές, κατατάσσεται στον στρατό και το 1890 μετατίθεται ως έφεδρος ανθυπίατρος στο Μεσολόγγι. Σε ένα ταξίδι του γνωρίζει τα Κράβαρα, την πατρίδα των ζητιάνων και πρωτοσυλλαμβάνει την ιδέα του Ζητιάνου, που θα ολοκληρώσει το 1891, όταν μετατίθεται στη Λάρισα και γνωρίζει τη Θεσσαλία. Όταν απολύεται από τον στρατό, διορίζεται γιατρός του ατμόπλοιου Αθήναι και, ταξιδεύοντας από τον Εύξεινο Πόντο ως τη Μασσαλία, γνωρίζει τους τόπους και τους ανθρώπους που θα μας συστήσει στα Λόγια της πλώρης. Το 1896 δημοσιεύει τον Ζητιάνο σε συνέχειες στην εφημερίδα Εστία και το ίδιο έτος κατατάσσεται ως μόνιμος στρατιωτικός γιατρός. Ζει όλες τις εθνικές περιπέτειες που ακολουθούν. Συμμετέχει στην αποτυχημένη κρητική επανάσταση (1897) και στη «δεύτερη κατάληψη» της Θεσσαλίας (1898) ενώ στο τέλος της δεκαετίας του 1890 είναι πλέον διευθυντής στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Αθήνας. Αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας αλλά συνεχίζει να δημιουργεί. Το 1905 συμμετέχει στην ίδρυση της εταιρείας για την καθιέρωση της δημοτικής «Η Εθνική Γλώσσα», βοηθά τον Ν. Πολίτη στην ίδρυση της «Λαογραφικής Εταιρείας» και είναι από τους ιδρυτές του «Εκπαιδευτικού Ομίλου» (1910). Συμμετέχει στο κίνημα του 1909 και στον πόλεμο του 1912-3, ωστόσο, αντιδρά στο κίνημα του Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, συλλαμβάνεται, εξορίζεται, και τελικά ελευθερώνεται με τη φροντίδα του ίδιου του Βενιζέλου. Μετά το 1910 δεν γράφει πλέον και το τελευταίο του έργο είναι η επιμέλεια αναγνωστικών του δημοτικού (1818-9) με τη συνεργασία του Επαμεινώνδα Παπαμιχαήλ. Σοβαρά άρρωστος, αποτραβιέται στο Μαρούσι, αποστρατεύεται με τον βαθμό του γενικού αρχίατρου και πεθαίνει στις 24 Οκτωβρίου 1922 με την πικρή γεύση της μικρασιατικής καταστροφής.

Με τον Παπαδιαμάντη θεωρούνται οι κύριοι εκπρόσωποι του ηθογραφικού διηγήματος, ωστόσο τα έργα του Καρκαβίτσα διακρίνει η διεισδυτική παρατήρηση, η ψυχογραφική τους δύναμη και, τελικά, ο ρεαλισμός με στοιχεία κοινωνικού προβληματισμού. Από τα ογδόντα συνολικά διηγήματά του, σταθμός υπήρξε η συλλογή Τα λόγια της πλώρης (1899) ενώ ορόσημο αποτελεί η νουβέλα Λυγερή (1890) και κορυφαία δημιουργία του ο Ζητιάνος (1896).